“Trước cả khi con người đặt chân lên Mặt Trăng, đã có một cô mèo nhỏ từ Paris được gửi lên vũ trụ 🌌
Câu chuyện về Félicette – ‘nữ phi hành gia bốn chân’ đầu tiên của Trái Đất.”
🌍 Từ đường phố Paris đến bầu trời vũ trụ
Tháng 10 năm 1963, giữa những con phố nhỏ của Paris, một cô mèo tam thể nhỏ nhắn nặng chỉ 2,5 kg được chọn cho một sứ mệnh chưa từng có:
trở thành con mèo đầu tiên được phóng lên không gian.
Tên cô là Félicette – và kể từ giây phút đó, cô trở thành biểu tượng thầm lặng của nước Pháp trong cuộc chạy đua không gian.
Dù trông hiền lành và nhỏ bé, nhưng tính cách điềm tĩnh và trọng lượng nhẹ khiến Félicette trở thành ứng viên hoàn hảo cho một sứ mệnh táo bạo:
đưa nước Pháp bước vào hàng ngũ các cường quốc chinh phục bầu trời.
🛰️ Khi mèo được chọn thay cho chuột và khỉ
Đầu thập niên 1960, Mỹ và Liên Xô đang so kè trong từng bước tiến không gian.
Liên Xô từng phóng Laika – chú chó đầu tiên lên quỹ đạo năm 1957.
Mỹ có Ham, chú tinh tinh bay lên năm 1961.
Còn Pháp khi ấy, mới chỉ… gửi chuột lên trời.
Các nhà khoa học tại CERMA (Trung tâm Nghiên cứu Y học Hàng không và Không gian) muốn đi xa hơn: họ cần một sinh vật có hệ thần kinh phức tạp hơn, để hiểu rõ cách cơ thể sống phản ứng trong môi trường không trọng lực.
Và mèo – với bản tính bình tĩnh, phản xạ nhạy bén, lại quen thuộc trong nghiên cứu hành vi – được chọn.
14 cô mèo cái được tuyển chọn, huấn luyện cẩn thận. Trong đó, cô mèo mang mã số C 341 – sau này chính là Félicette.
🧠 “Phi hành gia” được huấn luyện như người thật
Chương trình huấn luyện cực kỳ nghiêm ngặt:
Các cô mèo được tập quen với âm thanh mô phỏng tên lửa, lực quay mô phỏng gia tốc, và môi trường chật hẹp như khoang tàu.
Các nhà khoa học theo dõi nhịp tim, nhịp thở, phản ứng thần kinh để đảm bảo an toàn cho chuyến bay.
Không con vật nào được gọi bằng tên thật, chỉ bằng mã số – để giữ tính khách quan.
Nhưng rồi, trong số đó, C 341 nổi bật nhờ sự bình tĩnh và kiên cường đặc biệt.
Cô trở thành ứng viên chính thức cho chuyến bay lịch sử.
🚀 Khoảnh khắc bay vào vũ trụ
Ngày 18 tháng 10 năm 1963, vào lúc 8 giờ 09 sáng,
tên lửa Véronique AG1 47 rời bệ phóng ở sa mạc Algeria, mang theo Félicette trong khoang tàu nhỏ gắn cảm biến.
Động cơ cháy suốt 42 giây, tạo lực gấp 10 lần trọng lực Trái Đất.
Khi tên lửa đạt độ cao 152 km, Félicette rơi vào trạng thái không trọng lượng trong gần 5 phút – cảm giác “bay” thật sự đầu tiên trong lịch sử của một loài mèo.
Cảm biến ghi lại mọi phản ứng sinh lý của cô.
Sau 13 phút, khoang tàu mở dù hạ cánh nhẹ nhàng xuống sa mạc – và Félicette an toàn trở lại Trái Đất.
Cô đã làm được điều không tưởng – một sinh vật nhỏ bé bước vào lịch sử vũ trụ.
🕊️ Sau chuyến bay – và những câu hỏi đạo đức
Dữ liệu thu được từ sứ mệnh giúp các nhà khoa học hiểu hơn về tác động của không gian lên hệ thần kinh sinh vật.
Tuy nhiên, như nhiều thí nghiệm trong kỷ nguyên đầu của du hành vũ trụ, những câu hỏi đạo đức dần xuất hiện.
Trong suốt chương trình, 14 cô mèo đã tham gia huấn luyện – phần lớn trong số đó không được sống lâu sau nhiệm vụ.
Chỉ một vài cá thể như Scoubidou được giữ lại làm “linh vật” tại trung tâm nghiên cứu.
🇫🇷 Dấu mốc của nước Pháp – và sự lãng quên kéo dài
Chuyến bay của Félicette là một thành tựu lớn của nước Pháp, khi họ trở thành quốc gia thứ ba trên thế giới (sau Liên Xô và Mỹ) có thể phóng sinh vật sống lên không gian và thu hồi thành công.
Nhưng khác với Laika hay Ham, Félicette lại bị thời gian lãng quên.
Hình ảnh cô mèo nhỏ với cảm biến trên đầu – cùng làn sóng bảo vệ động vật ngày càng mạnh – khiến câu chuyện của cô ít được nhắc tới suốt nhiều thập kỷ.
Dù vậy, tên cô chưa bao giờ biến mất hoàn toàn.
Một số quốc gia, trong đó có Chad, Niger, Comoros, từng phát hành tem kỷ niệm Félicette – dù nhiều mẫu lại in sai tên thành “Félix”.
🐾 Và rồi, loài người nhớ lại…
Phải đến năm 2017, nhờ một chiến dịch kêu gọi cộng đồng do nhà sáng tạo Matthew Serge Guy thực hiện, thế giới mới thực sự tôn vinh Félicette đúng nghĩa.
Tác phẩm điêu khắc gia người Anh Gill Parker đã tạo nên bức tượng đồng Félicette, được khánh thành năm 2019 tại Đại học Không gian Quốc tế ở Strasbourg (Pháp) –
một biểu tượng nhỏ bé nhưng đầy kiêu hãnh cho “nữ phi hành gia mèo” đầu tiên của Trái Đất.
🌌 Di sản của Félicette
Félicette không chỉ là một con mèo.
Cô là một phần của lịch sử loài người – minh chứng rằng sự tò mò khoa học có thể đến từ những sinh vật bé nhỏ nhất.
Cô không có tàu vũ trụ riêng, không có huy chương danh dự,
nhưng sau hơn nửa thế kỷ, thế giới cuối cùng đã nhớ đến cái tên Félicette – “Astrocat” đầu tiên trong lịch sử nhân loại.
